सामाजिक सञ्जालहरू जस्तै फेसबुक, युट्युब, टिकटक आदि नेपालीहरूको दैनिक जीवनमा अत्यन्तै लोकप्रिय बन्दै गएका छन्। यिनले हाम्रो जीवनशैलीमा ठूलो परिवर्तन ल्याएका छन्।
एकातिर, सामाजिक सञ्जालले हामीलाई विश्वभरिका मानिसहरूसँग भर्चुअल रूपमा जोडिने अवसर दिएका छन्। यसबाट जानकारी आदानप्रदान गर्न, आफन्तसँग सम्पर्कमा रहन र मनोरञ्जन लिन सकिन्छ। यसैगरी, यसले व्यवसाय विस्तार गर्ने र रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्ने काम गरेको छ।
तर अर्कोतिर, सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग हुन सक्ने जोखिम पनि छ। धेरै बालबालिका र किशोरकिशोरी यसमा लामो समयसम्म बिताउँदा पढाइमा ध्यान केन्द्रित गर्न सक्दैनन्। कार्यालयका कर्मचारी पनि कामको समयमा सामाजिक सञ्जाल हेर्नमा ब्यस्त हुन्छन्। यसले उत्पादकत्वमा नकारात्मक असर पार्छ।
यसका साथै, अपरिचित व्यक्तिहरूबाट यौन शोषण, जबरजस्ती कुराकानी, ब्ल्याकमेलिङ जस्ता समस्या पनि सामाजिक सञ्जालबाट सिर्जना हुनसक्छन्। नकारात्मक सन्देश र भ्रामक जानकारीको प्रसार हुनु पनि यसको दुष्प्रभाव हो।
यस सन्दर्भमा, सामाजिक सञ्जालको सही प्रयोगका लागि हामी सबैले गम्भीरतापूर्वक विचार गर्नुपर्छ। आवश्यकता भन्दा बढी समय नबिताउने, व्यक्तिगत जानकारी सार्वजनिक नगर्ने, अशिष्ट सन्देश नपठाउने जस्ता सावधानी अपनाउनु उपयुक्त हुन्छ। मातापिताले पनि आफ्ना सन्तानको सामाजिक सञ्जाल प्रयोगलाई नियमन गर्नुपर्छ। सरकारी निकायले पनि नागरिकलाई यसको जोखिमबारे चेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु आवश्यक देखिन्छ। यसरी हामी सबै मिलेर अनलाइन वातावरण सुरक्षित बनाउन सक्यौं भने सामाजिक सञ्जालबाट नकारात्मक प्रभाव न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ।
सामाजिक सञ्जालको प्रयोगले व्यक्तिगत जीवनमा पारेको असरबारे थप चर्चा गर्ने हो भने:
सामाजिक सञ्जालको लतले मानिसहरूको व्यक्तिगत जीवनमा पनि नकारात्मक असर पारेको छ। धेरैजसो समय अनलाइन बिताउँदा पारिवारिक सदस्यबीचको साम्यपूर्ण सम्बन्ध कमजोर हुन गएको छ। घरपरिवारसँग बिताउनुपर्ने समय न्यून भएको छ। शारीरिक रूपमा पनि सामाजिक सञ्जालको दीर्घकालीन प्रयोगले गर्दा आँखा, कम्मर र हातमा समस्या देखिने गरेको छ। मानसिक तनाव बढ्ने, निद्राको समस्या हुने जस्ता स्वास्थ्यसम्बन्धी जटिलता पनि यसको कारणले देखिएका छन्।
भौतिक र सामाजिक क्रियाकलापहरूमा संलग्न हुने समय पाउनुपर्नेमा सामाजिक सञ्जालले बाधा पुर्याएको छ। खेलकूद, पढाइ, सामाजिक सेवा जस्ता गतिविधिमा लाग्नुपर्ने उमेरका मानिसहरू अनलाइन विश्वमा उल्लिप्त भइरहने गरेका छन्। जमरै भन्ने हो भने, सामाजिक सञ्जालको प्रयोग र यसबाट हुने फाइदा-बेफाइदाका पक्षहरूको गहिरो विश्लेषण गरेर मात्र प्रयोग गर्नुपर्छ। यसको लत लाग्न नदिन, समयको सदुपयोग गर्न र व्यक्तिगत जीवनमा सन्तुलन कायम राख्ने प्रयास जरुरी छ।
मेरो व्यत्तिगत व्लगमा यहाँहरुलाई हार्दिक स्वागत छ । मेरो व्लगमा रहेका सामाग्री के कस्ता लाग्छन कृपया आफ्नो सुझाव सामाग्रीको अन्त्यमा रहेको कमेन्ट बक्स वा मेरो सम्र्पक इमेल आइडीमा दिनुहोला । धन्यबाद ।